[TERUGBLIK januari 2021] Recent is de discussie over de fietshelm weer opgelaaid. Veilig Verkeer Nederland vindt het aanbevelenswaardig dat oudere fietsers op een elektrische fiets een helm opzetten. Ik ben van mening dat een helm voor alle fietsers verplicht dient te worden, gezien de ernstige gevolgen van hersenletsel voor de slachtoffers en de hoge kosten ervan voor de samenleving.
Ik ben senior genoeg om de discussies over de helm voor motorrijders nog te hebben meegemaakt en het valt me op dat voor een belangrijk deel dezelfde ‘argumenten’ worden aangevoerd. Zoals dat het dragen van een helm ‘eigen keuze’ zou moeten zijn, maar destijds zei de overheid dat de gevolgen te ernstig waren. Daarmee was de discussie gesloten en de helm verplicht. Nu vraagt iedereen zich af hoe ze ooit zonder helm hebben kunnen rijden.
Enigszins verbazingwekkend is dat de Fietsersbond tot de felste tegenstanders van de verplichte fietshelm behoort. Een woordvoerder van de Fietsersbond voerde als argument aan dat minder mensen de fiets zouden nemen en omdat fietsen als gezond wordt beschouwd, zou dat nadelig zijn voor de volksgezondheid. Nu is dat allereerst een onbewezen stelling en ik heb zeer grote twijfels of er significant minder gefietst zal gaan worden (tenslotte heeft men geen fiets aangeschaft om deze in de schuur stof te laten vergaren) en zelfs als dit initieel het geval zal zijn, is het waarschijnlijk een tijdelijke dip. Ook alle doemscenario’s voor het motorrijden zijn niet bewaarheid: integendeel.
Maar veel ernstiger is dat de Fietsersbond geheel voorbijgaat aan de uitermate ernstige gevolgen van blijvend hersenletsel voor de individuele slachtoffers. Niet alleen is de kans op overlijden duidelijk hoger zonder helm, de blijvende gevolgen voor overlevende slachtoffers zijn ernstiger tot vaak aan permanente hersenbeschadiging toe. Een ander belangrijk aspect dat genegeerd wordt, zijn de hoge kosten voor de samenleving: iemand, die arbeidsongeschikt raakt door hersenletsel, moet de rest van het leven door de samenleving worden onderhouden, in plaats van er een bijdrage aan te leveren. En dan komen ze nog met een paar ‘kul-argumenten’ aandragen als ‘lekker de wind door je haren voelen waaien’ en ‘waar moet je de helm laten als je naar de supermarkt gaat’ tot ‘door zo’n helm gaat je haar in de war’. Dat windje wordt toch minder lekker als er plots een bandstoep komt opdagen. De helm mag ook in de supermarkt worden opgehouden, de toegang word je echt niet ontzegd met een fietshelm op. En als je je haar belangrijker vindt dan je hersenen moet toch maar eens goed nadenken over prioriteiten in je leven. Als je daar tenminste de hersens voor hebt……